Zniekształcenia poznawcze

Zniekształcenia poznawcze swoje podstawy tworzą w negatywnych emocjach, które są interpretowane przez jednostkę jako coś trudnego, niekończącego się i katastroficznego. Zawierają błędy logiczne, atakują umysł wypełniając go błędnymi przekonaniami.

Do najpopularniejszych znieksztłceń zaliczamy:

Nadmierne uogólnianie–  ogólna interpretacja osoby lub zdarzenia. Towarzyszy temu używanie określeń takich jak: Zawsze, nigdy, ciągle, wszyscy, etc.

Przykłady: 

Nigdy mnie nie słuchasz.

Ciągle to powtarzam.

Zawsze będzie tak samo.

W czym tkwi problem? Otóż nawet jeśli czasem zdarzy się nam powiedzieć do drugiej osoby to samo- nie oznacza przecież, że dzieje się tak ZAWSZE i CIĄGLE. To właśnie błąd logiczny, który opiera się na naszym przekonaniu o danej sytuacji, osobie, spotkaniu.

Do nadmiernego uogólniania należy również:

Wszyscy mężczyźni zdradzają.

Każda blondynka to głupia dziewczyna.

To tylko dziecko- nie zrozumie.

Etykietowanie– nadawania osobom etykiet i nazw, posługiwanie się takimi określeniami w przyszłości. Może być połączone ze stereotypami, które są mocno osadzone w kulturze myślenia.

Przykłady:

Typowa stara jędza.

Zachowuje się jak wieśniaczka.

Nauczycielki są często starymi pannami.

Pochopne wnioski

Ocena sytuacji, która stwarza w głowie możliwy scenariusz- jednak istnieje tylko w umyśle.
Nie możemy tego potwierdzić.

Przykłady:

Jeździ drogim samochodem- skoro młoda to z pewnością rodzice kupili.

Nie znam tu nikogo, więc będę stała sama i z nikim nie porozmawiam.

Skoro raz mi nie wyszło, to już zawsze tak będzie.

Emocjonalne uzasadnienie- przeżywamy emocje i uznajemy to za prawdę. Takie podejście kurczowo trzyma nas np. w złości, strachu, smutku. Pochodzi z braku rozumienia wszystkiego co do nas przypływa, np. czując chwilowe zawstydzenie utożsamiamy to z naszą osobą.

Przykłady:

Czuję mocny ból głowy, na pewno zachoruję na poważną chorobę.

Czuję w sobie ogromną złość, dlatego na pewno ta sytuacja tego wymaga- tak trzeba.

Przeskakiwanie do konkluzji dzielimy na dwa typy:

Przepowiadanie przyszłości

Tworzenie w głowie scenariusza, który wydaje się najbardziej prawdopodobny, bez uwzględnienia innego rozwiązania. Najczęściej takie myślenie wiąże się z negatywną wizja świata.

Przykłady:

Po co się staram- przecież nie dostanę tej pracy.

Nie zdam tego na pewno.

Nic mi się nie uda.

Czytanie w myślach

To przypisywani innym ludziom myśli, nie wiedząc czy ma to rzeczywiście związek z nimi. Wyobrażanie sobie ich toku myślenia- na podstawie własnej interpretacji rzeczywistości. Często prowadzi do błędnego oceniania ludzi oraz może przerodzić się w konflikt.

Przykłady:

Na pewno jest jej przykro za to co powiedziałam.

Ona chce tylko wykorzystać taką sytuację!

MUSZĘ/POWINNA

Może się wydawać, że wiemy lepiej co dla drugiej osoby jest dobre- przecież sugerujemy się własnym doświadczniem. To jednak zniekształcenie poznawcze- każdy człowiek indywidualnie określa to co powinnien lub nie.

W stosunku do siebie nadmierne komendy MUSZĘ TO ZROBIĆ spowodują poczucie winy i żalu za to, że coś poszło nie tak. Ważna jest tu wyrozumiałość w stosunku do siebie.

Przykłady:

Muszę zrobić to wszystko dziś, inaczej będę na siebie bardzo zła.

Powinnaś wiedzieć, że takie zachowanie jest nieładne.

Jak sobie z tym radzić?

Wszystkie znieksztłcenia, które opisałam mogą nam bardzo upkrzykrzać życie oraz otoczeniu. Przede wszystkim zacznij od pytania:

Dlaczego dana myśli pojawia sie w mojej głowie?

Jakie Twoje emocje związane są z takimi przekonaniami?

Co jest we mnie takiego, że usilnie próbuje doradzać ludziom?

Jakie emocje powodują, że oceniam innych negatywnie?

MODEL PROBLEMU

TWOJA MYŚL MA OGROMNE ZNACZENIE DLA CAŁEGO ORGANIZMU.

Każda myśl wywołuje emocję, która finalnie sprowadza się do tego co robisz.
Jest to ściśle połączone z fizjologią ciała, np. dostajesz wypieków, rozpoczyna się duży ból głowy, ręcę drżą.

Z pewnoscia zdarzyła się sytuacja w Twoim życiu, że zachowanie innej osoby wpłynęło również na Twoje samopoczucie. Tak dzieje się kiedy pozwalasz swoim myślom skupiać się na cudzych opiniach, słowach i krzykach. Automatycznie Twoje ciało reaguje w postaci objawów somatycznych. Przyjmujesz do swojej głowy i ciała różne bodźce.

Proponuję ćwiczenie, które pomoże zobrazować Tobie jak sytuacje wpływają na emocje i myśli. To świetna metoda do refleksji nad sobą.

ĆWICZENIE

Wszystkie zniekształcenia, które utrudniają Ci codzienne funckjonowanie, podejmowanie decyzji, współpracę z innymi wymagają większej analizy i diagnozy.

Każdy człowiek to indywidualna kwestia, jeśli samodzielna praca nie przynosi rezultatów warto skonsultować problem ze specjalistą.